Terwijl ik
dit schrijf is het 14 januari een grijze dag, natte sneeuw valt naar beneden en
in de verte rommelt het.
We zitten
halverwege de maand en hebben de feestdagen achter de rug. Voor sommigen een
opluchting, eindelijk de boom eruit,
grote schoonmaak en heel fijn, de
dagen gaan weer lengen.
Voor anderen
een einde van een beproeving. De eerste Sinterklaas, kerst zonder geliefde of
kind. Voor diegenen die de moed hadden om toch de kerstboom op te zetten, op
zolder de confrontatie met de rol kerstboomlampjes die je man of vrouw nog zo
netjes had opgerold. Herinneringen dwarrelen naar boven van de kerstfeesten die
je samen hebt meegemaakt. Eerst met je kinderen later ook met je kleinkinderen.
Als je geluk hebt, want er zijn ook families waar dat niet zo vanzelfsprekend
is. Al mijmerend ontstaat er vanuit je tenen een huilbui.
Rouw is een complex
iets en het proces is essentieel om het verlies te verwerken. Er zijn mensen
die maanden in een roes leven verder gaan en af en toe op stille momenten een
emotionele bui hebben, er zijn ook mensen waar aan de buitenkant niets te zien
is en waarvan de mensen zeggen:” Zo die is sterk en krachtig”, ondertussen
gebeurt er van alles van binnen.
Hoe zit het
rouwproces nu in elkaar? We kennen de volgende stadia:
1. Ontkenning
Je wilt de pijn niet voelen van het verlies.
2. Woede
Je reageert je pijn af op anderen. Bijvoorbeeld op de brenger van het slechte nieuws ( arts) of op een collega die jou wil steunen.
3. Marchandeergedrag
Je gaat overcompenseren, wil het slechte nieuws de baas zijn. Sommige mensen gaan dingen doen zoals op wereldreis gaan, nu echt stoppen met drinken/roken e.d.
4. Depressie
Je voelt je machteloos en sluit je af van de buitenwereld of zoekt juist veel contact om je verdriet te uiten.
5. Aanvaarding
Je weet de dood een plekje te geven.
Je wilt de pijn niet voelen van het verlies.
2. Woede
Je reageert je pijn af op anderen. Bijvoorbeeld op de brenger van het slechte nieuws ( arts) of op een collega die jou wil steunen.
3. Marchandeergedrag
Je gaat overcompenseren, wil het slechte nieuws de baas zijn. Sommige mensen gaan dingen doen zoals op wereldreis gaan, nu echt stoppen met drinken/roken e.d.
4. Depressie
Je voelt je machteloos en sluit je af van de buitenwereld of zoekt juist veel contact om je verdriet te uiten.
5. Aanvaarding
Je weet de dood een plekje te geven.
Voor rouw staat niet echt een tijd , het is daarom niet leuk
om te horen dat het nu na twee jaar wel over moet zijn.
Het wordt echter wel een probleem als het dagelijkse leven
wordt belemmerd omdat mensen in een stadium blijven hangen of overslaan.
Ik kom soms mensen tegen die de dood ogenschijnlijk een plekje hebben kunnen geven maar de pijn,
verdriet niet willen voelen. Het gevolg is dat door het consequent wegdrukken van de pijn een zwakke
plek is ontstaat ergens in het lichaam. Nek en rugklachten zijn twee veel
geziene klachten. Het gevolg: moeite met autorijden, pijn tijdens het werken, frustraties,
ontstekingen enzovoort.
Als mensen in stadium 4 blijven ligt eenzaamheid op de loer,
er heeft zich dan in de meeste gevallen een depressie ontwikkeld . Soms
beginnen de problemen met een depressie nog zonder rouw, gevoelens omtrent de
overledene worden verdrongen. Therapie is dan soms noodzakelijk.
Hypnotherapie , EMDR in combinatie met mindfulness zijn therapieën
die goed werken. Tijdens de therapie
wordt geprobeerd het rouwen op gang te brengen, daarbij worden nog eens
alle aspecten rond en na het overlijden met de therapeut doorgenomen en
verwerkt.
Mijn ervaring met EMDR en hypnotherapie is dat de cliënt na
de therapie om kan gaan met het verlies en met fijne gevoelens kan terugdenken
aan de overledene. Met mindfulness wordt iemand onder andere geleerd in het
hier en nu te staan.
Wat kan je als vriend/vriendin, familielid doen:
- Laten weten dat hij/zij er niet alleen voorstaat en een luisterend oor zijn of een troostende schouder ook al verteld iemand nog zo vaak hetzelfde verhaal.
- Een kaartje sturen op de sterfdag van de overledene of bel even.
- Iemand de tijd geven, denk niet dat het weer snel over moet zijn, het rouwproces loopt in fases.
- Vraag wat iemand nodig heeft, vaak is iemand na het overlijden de kluts kwijt dat zelfs simpele dingen vergeten worden.
- Heel belangrijk: Blijf helpen,ook na langere tijd zodat de persoon het gevoel heeft niet vergeten te zijn.
In de
supermarkt zie je ook weleens een oudere man of vrouw zitten in zo’n
koffiehoekje wachtend op een gesprekje.
Ik zou zeggen laat die kar staan en
praat even over koetjes en kalfjes. Mocht je nou echt haast hebben werp een
glimlach toe. Je maakt de dag van die
persoon een stukje mooier.
Ik wens
iedereen een goed proces.
Roland van Ballegooij
Roland van Ballegooij is eclectisch hypnotherapeut bij Praktijk voor Coaching & Eclectische Therapie in Alkmaar en Vijfhuizen en werkt als therapeut ambulant in meerdere provincies.
www.eclectischetherapie.nl